Rosyjska broń paliwowo-powietrzna

BLU-96 Fuel-Air Explosive (FAE)


ODAB-500PM (ros. ОДАБ-500ПМ)

Lotniczy środek do rażenia siły żywej, poszczególnych obiektów, sprzętu technicznego przeciwnika i wykonywania innych zadań.

Przeznaczenie:
ODAB-500PM kalibru 500 kg jest przeznaczona do rażenia siły żywej, obiektów przemysłowych, lekkowrażliwych urządzeń technicznych, ukrytych za nierównościami terenu, a także lekkich obiektów inżynieryjnych, jak również do rozbrajania przeciwpiechotnych i przeciwczołgowych pól minowych.

Ogólna budowa i zasada działania:

W części głowicowej bomby umieszczone jest elektromechaniczne urządzenie, zapewniające właściwe rozpylenie i zapłon materiału wybuchowego. W części ogonowej bomby znajduje się spadochron hamujący.

Średnica ODAB-500PM wynosi 500 mm, długość - 2280 mm, masa bomby (zestawu) - 520 (193) kg.

Zasada działania ODAB-500PM opiera się na wielkość wybuchu. Przy napotkaniu na przeszkodę następuje eksplozja konwencjonalnego ładunku wybuchowego. Prowadzi to do rozerwania cienkościennego korpusu bomby, doprowadzenia ciekłej substancji wybuchowej do stanu gazowego (gazopodobnego) i wytworzenia obłoku aerozolu, zdolnego przenikać do niehermetyzowanych schronów (okopów, bunkrów, itp.). Po upływie 100-140 ms eksploduje inicjujący detonator, znajdujący się w kapsule przymocowanej do spadochronu i następuje wybuch obłoku wytworzonej mieszaniny paliwowo-powietrznej.

Głównym czynnikiem rażącym przy zastosowaniu ODAB jest fala uderzeniowa, której nadciśnienie czołowe może dochodzić do około 3000 kPa (30 kG/cm). Ma ona długotrwałą strefę wielkiego podciśnienia, w związku z czym ODAB, określana jest jako bomba próżniowa, skutecznie poraża siłę żywą przeciwnika. Skuteczny promień rażenia siły żywej przeciwnika na otwartym terenie wynosi 30 metrów, w umocnieniach polowych i rowach - 25 m, natomiast niechronionej techniki lotniczej na stanowiskach - 30 metrów.

Stosuje się z wysokości 200-1000 m przy prędkością 500-1100 km/h, pozwala jej nosicielowi manewrować z dużymi przeciążeniami.

Nosicielami ODAB-500PM mogą być wszystkie taktyczne samoloty bojowe, znajdujące sie na wyposażeniu Sił Powietrznych Rosji.

Modyfikacjami ODAB-500PM są ODAB-1000 i ODAB-1500.

Historia powstawania paliwowo-powietrznych środków bojowych i ich stosowania

Pierwotnie rozpracowanie paliwowo-powietrznych środków bojowych podjęli amerykańscy konstruktorzy już ok. 1960 roku, Prace te długo miały charakter laboratoryjny. Stwierdzono wówczas, że podczas wybuchu bomby, zawierającej około 32-33 litrów tlenku etylenu tworzy się chmura paliwowo-powietrznej mieszaniny o promieniu 7,5-8,5 m i wysokości 3 m. Po zainicjowaniu jej zapłonu w ciągu 125 milisekund tworzyła się fala uderzeniowa o takim nadciśnieniu czołowym, jakie zdolna jest wytworzyć eksplozja 200-250 kg trotylu (TNT) w odległości 8 m od jej epicentrum.

Taka bomba była w stanie w promieniu 30-40 metrów od miejsca wybuchu całkowicie zniszczyć samolot lub helikopter znajdujący się na stanowisku.

Za najbardziej odpowiednie dla tego typu bomby materiały wybuchowe zostały uznane: tlenek etylenu, tlenek propylenu, metan, azotan propylu, Murray (mieszanina bromku acetylenu, propanu i propadienu).

Próby stworzenia większej amunicji z powodu trudności technicznych nie powiodły się. W zastępstwie opracowano bomby kasetowe, w których w jednej kasecie mieściło się kilka bomb kalibru 32,6 kg. Ich jednoczesne zastosowanie pozwalało uzyskać większy rozmiar chmury aerozolu i większe ogólne pole rażenia.

Typowa bomba powietrzno-paliwoa składa się z pojemnika z czynnikiem reagującym i z dwóch niezależnych ładunków klasycznego materiału wybuchowego. Po jej zrzuceniu pierwszy ładunek rozbija pojemnik na określonej wysokości, wskutek czego czynnik reagujący jest rozpylany i zmieszany z tlenem atmosferycznym, tworząc wybuchowy obłok aerozolu. Wielkość obłoku zależy od ilości substancji palnej zawartej w pojemniku bomby. Wytworzona w ten sposób mieszanka otacza obiekty stanowiące cel i przenika do wnętrza sprzętu. Po pewnym ściśle określonym czasie następuje eksplozja drugiego ładunku wybuchowego inicjującego zapłon obłoku aerozolowego, co generuje silną falę uderzeniową. Fala uderzeniowa niszczy nieumocnionego budynki, urządzeńia i siłę żywą. Działanie rażenia ludzi zwiększa się w okopach i w środkach ochrony indywidualnej, jak również w zamkniętych przestrzeniach (w jaskiniach górskich, budynkach, bunkrach, itp.).

W ZSRR w krótkim czasie powstały podobne środki bojowe i były one używane w okresie konfliktu granicznego z Chinami (1969) oraz w Afganistanie. Obecnie armia rosyjska dysponuje szerokim arsenałem powietrzno-paliwowym trzeciej generacji.

Do tego typu środków bojowych należy zaliczyć KAB-500Kr-OD (lotnicza bomba powietrzno-paliwowa ze zdalnym naprowadzaniem), ODS-ODBŁU (pojemnik z 8 kasetowymi bombami o działaniu powietrzno-paliwowym), 220 i 300-mm RSZO, 9A52-2 "Tornado" i 9P140 "Huragan", helikopterowe PTUR "Szturm" i "Atak" z użyciem pocisków rakietowych z głowicami o działaniu paliwowo-powietrznym, a także 80-mm pocisk rakietowy C-8D (C-8DM) z głowicą o analogicznym działaniu.

Termobaryczne (paliwowo-powietrzne) środki bojowe mogą być stosowane za pośrednictwem przeciwpancernego systemu rakietowego o dużym zasięgu "Kornet-E" oraz ręcznego miotacza ognia rakietowego RPO-A "Trzmiel".

Do paliwowo-powietrznych środków bojowych można zaliczyć także środki bojowe o "podwyższonej mocy rażenia" działająych na bazie innych ciekłych i proszkowych substancji łatwopalnych. Działanie broni tego typu oparte jest na rozpyleniu środka aż do zakończenia wybuchu. Jako taki czynnik można używać z mieszanki proszku aluminium i nitrocelulozy, oraz innych zawiesin stałych materiałów wybuchowych w łatwopalnych cieczach.

Po raz pierwszy na szerszą skalę środki paliwowo-powietrzne zostały zastosowane przez wojska USA w Wietnamie w lecie 1969 roku do przygotowywania w dżungli lądowisk dla śmigłowców. W kabinie śmigłowca "Irokez" mogą się pomieścić 2-3 takie bomby, podczas gdy tylko jedna wystarczy do oczyszczenia danego miejsca w dowolnej dżungli w stopniu wystarczającym do utworzenia na nim lotniska dla helikopterów. Wkrótce bomby te zaczęły być wykorzystywane także do oczyszczania terenu z dżungli wokół punktów oporu i wzdłuż dróg poruszania się.

Według danych wywiadu Departamentu Obrony USA (1993), czynnikiem rażącym była fala uderzeniowa i następujące po niej wysokie podciśnienie powietrza, doprowadzające najczęściej do rozerwania płuc. Jeśli materiał wybuchowy składnik po prostu pali bez detonacji, ofiary doznają ciężkich oparzeń zewnętrznych i tracą życie w wyniku wdychania gorących substancji spalania. Ponadto wykorzystywany w takich środkach bojowych tlenek etylenu lub propylenu jest wysoce toksyczny i stanowi zagrożenie dla siły żywej jako substancja trująca.

CIA stwierdziła, że "wpływ eksplozji amunicji paliwowo-próżniowej jest ogromna. W samym punkcie zapłonu ludzie po prostu zostają całkowicie spaleni. Osoby znajdujące się na granicy strefy eksplozji ze znacznym stopniej prawdopodobieństwa doznają obrażeń wewnętrznych, a zatem niewidocznych, w tym pęknięcia błony bębenkowej i uszkodzenia Ucha wewnętrznego, wstrząsu mózgu, rozerwania płuc i innych narządów wewnętrznych; możliwa jest również utrata wzroku. Z innego dokumentu wynika, że "fala uderzeniowej i zmiany ciśnienia powodują minimalne uszkodzenia tkanki mózgowej... Ofiary po wybuchu środków powietrzno-paliwowych zachowują świadomość, odczuwają ból przez czas od kilku sekund do kilku minut, aż do śmierci wskutek uduszenia się.

Broń paliwowo-powietrzna była używana w operacjach bojowych 1980/90.

I tak, 6 sierpnia 1982 podczas wojny w Libanie wskutek eksplozji takiej bomby, wyprodukowanej w USA, zrzuconej z izraelskiego samolotu została całkowicie zniszczony ośmiopiętrowy budynek mieszkalny. Wskutek eksplozji, która miała miejsce w pobliżu budynków 1-2 piętrowych, straciło życie blisko 300 osób (głównie w okolicach miejsca wybuchu).

W sierpniu 1999 r. podczas agresji Czeczenii na Dagestan, na dagestańskie osiedle Tando, w którym skupiła się znaczna liczba bojowników czeczeńskich, został zrzucony z rosyjskiego samolotu Su-25 duży pocisk powierzno-paliwowy, której wybuch doprowadził wśród Czeczenów do bardzo dużych strat osobowych.
Według informacji RIA Novosti i innych mediów [rosyjskich], w dniu 11 września tego samego roku była testowana również nowa rodzima [rosyjska] lotnicza bomba powietrzno-paliwowa, której moc, według opinii specjalistów wojskowych porównywalna jest z głowicą jądrową małej mocy.

Do chwili obecnej najpotężniejsza w całym świecie bomba GBU-43 /B MOAB (Massive Ordnance Air Burst) (skrót MOAB interpretowany jest także jako Mother of All Bombs - przyp. red.) została przetestowana w 2003 r. i znajduje się na wyposażeniu amerykańskch sił powietrznych (US Air Force).

Rosyjski konstruktorzy wojskowi stworzyli stosunkowo tani środek bojowy o wysokiej zdolności rażenia. Według doniesień mediów, substancja wybuchowa została uzyskana przy użyciu nanotechnologii i znacznie silniejszej od trotylu (TNT). Rosyjska bomba samolotów znacznie przewyższa pod każdym względem swój amerykański odpowiednik i przy mniejszej masie materiału wybuchowego bomba ta jest cztery razy silniejsza, temperatura w epicentrum wybuchu dwukrotnie wyższa, a ogólne pole rażenia rosyjskiej bomby jest 20-krotnie wyższe, od amerykańskiej.

W przekonaniu [rosyjskich] specjalistów wojskowych, nowa bomba mogłaby zastąpić kilka wcześniejszych typów broni jądrowej małej mocy.

Źródła:
www.aviaros.narod.ru, www.pvo.guns.ru, http://vs.milrf.ru

_______________________

Dodajmy od siebie, że

"Polską lotniczą bombę paliwowo-powietrzną pokazano po raz pierwszy publicznie w 1998 roku podczas VI Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach. Łódzki "Prexer Project" zaprezentował zbudowaną 10 lat wcześniej bombę LBPP-100 (Lotnicza Bomba Paliwowo-Powietrzna o wadze 100 kg) o kryptonimie "Teisy", która znajduje się na uzbrojeniu jednostek uderzeniowych WLOP wyposażonych w samoloty szturmowe Su-22."Bomba paliwowo-powietrzna, Wikipedia

(Red.).